Vấn đề cân nặng của trẻ luôn được các bà mẹ Việt quan tâm hàng đầu. Chiều cao cân nặng bé trai, chiều cao cân nặng bé gái, thực phẩm giúp trẻ tăng cân, thực phẩm giúp trẻ tăng chiều cao là những cụm từ được tìm kiếm hàng ngày trên các công cụ tìm kiếm tại Việt Nam.
Theo Báo cáo Dinh dưỡng Quốc gia năm 2019 của Bộ Y tế Việt Nam, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng ở Việt Nam là khoảng 19,6%. Tỷ lệ này thấp hơn so với những năm trước đó, nhưng vẫn ở mức đáng báo động. Tình trạng suy dinh dưỡng thường xuất hiện ở trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ em từ 6 tháng tuổi đến 2 tuổi. Trẻ em trong độ tuổi này đang trong giai đoạn phát triển nhanh chóng, nhu cầu dinh dưỡng cao mà lượng calo và chất dinh dưỡng không đáp ứng đủ.
Nhẹ cân hoặc suy dinh dưỡng có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khoẻ của trẻ như: Khiến hệ miễn dịch suy yếu và dễ mắc các bệnh nhiễm trùng; chiều cao cân nặng của trẻ không đạt chuẩn; giảm khả năng tập trung, ảnh hưởng đến kết quả học tập; cơ thể mệt mỏi, chậm chạp, thiếu linh hoạt; nhẹ cân và suy dinh dưỡng cũng có thể gây ra tác động tâm lý như tự ti, lo âu; thiếu cân có thể ảnh hưởng đến cân bằng nội tiết tố trong cơ thể, gây ra các vấn đề về kinh nguyệt và tăng nguy cơ vô sinh ở phụ nữ.
Những yếu tố ảnh hưởng đến việc tăng cân của trẻ bao gồm yếu tố di truyền, chế độ dinh dưỡng, vấn đề sức khoẻ, thói quen ăn uống và môi trường sống. Trong đó, chế độ dinh dưỡng cân bằng đóng vai trò quyết định trong việc trẻ có tăng cân hay không.
1. Các chất dinh dưỡng cần thiết giúp trẻ tăng cân
Để con tăng cân lành mạnh, cha mẹ cần bổ sung các chất dinh dưỡng như:
– Protein: Protein chứa các axit amin cần thiết để xây dựng và duy trì cơ bắp, cung cấp nguồn năng lượng quan trọng cho cơ thể, giúp trẻ có đủ năng lượng để duy trì sinh hoạt và vận động hàng ngày. Protein cũng giúp kiểm soát cảm giác no và giảm thiểu cảm giác đói, giúp trẻ ăn nhiều hơn và tăng cân một cách hiệu quả. Các thực phẩm giàu protein như thịt, cá, trứng, đậu phụ, hạnh nhân, lạc, đậu nành, sữa và sản phẩm từ sữa.
– Carbohydrate phức tạp: Carbohydrate chuyển hóa thành glucose, là nguồn năng lượng chính của cơ thể. Khi trẻ ăn đủ carbohydrate, cơ thể có đủ năng lượng để hoạt động và phát triển. Các loại carbohydrate phức tạp như ngũ cốc, lúa mì nguyên hạt và các loại rau quả chứa chất xơ, giúp tăng cảm giác no, khiến trẻ no lâu hơn. Để tăng cân một cách lành mạnh, trẻ cần ăn các loại tinh bột, chẳng hạn như gạo, lúa mạch, khoai tây, bánh mỳ nguyên cám, lúa mì nguyên hạt và các loại ngũ cốc nguyên hạt.
– Chất béo lành mạnh:Chất béo lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ tăng cân một cách cân đối và lành mạnh. Tuy nhiên, cần phân biệt giữa chất béo lành mạnh và chất béo không lành mạnh. Chất béo lành mạnh được gọi là chất béo không bão hòa, có lợi cho sức khỏe và cần thiết cho cơ thể. Chúng cung cấp một nguồn năng lượng dồi dào, thậm chí cao hơn so với protein và carbohydrate. Các chất béo lành mạnh cũng giúp cơ thể hấp thụ các loại vitamin như vitamin A, D, E và K. Các loại vitamin này đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển và chức năng của cơ thể.
– Canxi: Canxi là chất dinh dưỡng quan trọng giúp xây dựng và duy trì xương và răng chắc khỏe. Trẻ cần tiêu thụ đủ canxi từ sữa và sản phẩm từ sữa, cá hồi, trứng, cải bó xôi, đậu hũ, hạt hướng dương và lúa mạch.
– Vitamin D: Vitamin D giúp hấp thụ canxi, giúp xương và răng chắc khỏe. Trẻ có thể lấy được vitamin D từ ánh nắng mặt trời, cá hồi, cá thu, sữa, sữa tươi và sản phẩm từ sữa.
– Chất xơ: Chất xơ giúp hỗ trợ tiêu hóa và duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Trẻ cần tiêu thụ chất xơ từ rau xanh, hoa quả tươi, hạt, ngũ cốc nguyên hạt và các sản phẩm từ lúa mạch.
2. Top 12 thực phẩm giúp trẻ tăng cân lành mạnh
Dưới đây là những loại thực phẩm giúp trẻ tăng cân lành mạnh, cha mẹ nên chú ý bổ sung đầy đủ trong chế độ ăn của trẻ.
1. Thịt gà
Thịt gà là thực phẩm giàu protein, cung cấp cho trẻ nguồn năng lượng dồi dào. Trong thịt gà còn chứa các chất béo lành mạnh như axit béo không bão hòa và chất béo đơn bão hòa. Chúng giúp tăng cân một cách khỏe mạnh và hỗ trợ sự phát triển não bộ của trẻ.
Ngoài ra, trong thịt gà còn chứa nhiều vitamin B12 và sắt, hai chất dinh dưỡng quan trọng cho sự hình thành hồng cầu và hỗ trợ quá trình hấp thu dinh dưỡng.
2. Thịt bò
Thịt bò là một nguồn cung cấp protein chất lượng cao, giúp hỗ trợ quá trình tăng trưởng và phát triển cơ bắp của trẻ. Ngoài ra, thịt bò còn chứa các loại chất béo không bão hoà, đặc biệt là axit béo omega-3 và omega-6, giúp hỗ trợ chức năng não bộ, tim mạch và hệ thần kinh. Thịt bò cũng chứa nhiều vi khoáng quan trọng như sắt, kẽm và vitamin B12, giúp hỗ trợ sự phát triển toàn diện và cân đối của trẻ.
3. Trứng
Trứng là một nguồn cung cấp protein chất lượng cao, giúp hỗ trợ tăng trưởng và phát triển cơ bắp, xương và các mô trong cơ thể của trẻ. Trứng chứa chất béo không bão hòa, bao gồm cả axit béo omega-3 và omega-6, là những loại chất béo có lợi cho sức khỏe tim mạch và chức năng não bộ. Trứng cũng cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng như vitamin B12, vitamin D, canxi, selen, cholin, và lutein. Những chất này đều hỗ trợ sự phát triển toàn diện và cân đối của trẻ.
Trứng là một loại thực phẩm dễ tiêu hóa, giúp trẻ hấp thụ dưỡng chất một cách hiệu quả.
4. Hải sản
Các loại hải sản như cá, tôm, cua, ốc không chỉ cung cấp lượng protein và các axit béo lành mạnh như omega – 3, omega-6, mà còn bổ sung một lượng vitamin và khoáng chất dồi dào như như sắt, kẽm, canxi, iodine và vitamin như vitamin D, vitamin A, và vitamin B12. Tất cả đều hỗ trợ sự phát triển và tăng cân của trẻ.
Trong các loại hải sản thì cá hồi là thực phẩm được các bác sĩ khuyên dùng để giúp trẻ tăng cân. Trong cá hồi có chứa nhiều DHA giúp phòng chống các bệnh về tim mạch, tăng sức đề kháng, cải thiện trí nhớ và giúp trẻ thông minh hơn.
5. Sữa
Sữa không chỉ là thực phẩm giúp trẻ phát triển chiều cao, mà nó cũng là một thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết giúp trẻ tăng cân.
Trẻ nhỏ uống sữa giúp cơ thể hấp thụ protein và các chất béo cần thiết cho quá trình tăng cân.
Sữa là nguồn giàu canxi và vitamin D, hai yếu tố quan trọng cho sự phát triển xương và răng của trẻ. Trong sữa cũng chứa nhiều vitamin B12 – cần thiết cho quá trình sản sinh hồng cầu.
6. Khoai lang, khoai tây
Khoai lang và khoai tây là những loại củ giàu tinh bột, chất xơ và vitamin A, B, C. Trong khoai lang còn chứa sắt, canxi và Selen. Chúng chứa nhiều chất chống oxy hóa và cải thiện quá trình hấp thụ beta-carotene của cơ thể.
7. Ngũ cốc
Các loại ngũ cốc như yến mạch, hạt chia, lúa mạch chứa nhiều carbohydrate, là nguồn chính cung cấp năng lượng cho cơ thể. Ngoài ra, các loại ngũ cốc này chứa nhiều chất xơ giúp duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh và hỗ trợ quá trình hấp thụ dưỡng chất. Không chỉ dừng lại ở đó, ngũ cốc chứa một lượng lớn vitamin và khoáng chất như vitamin B, sắt, kẽm, và canxi. Các dưỡng chất này rất cần thiết cho sự phát triển và chức năng của cơ thể.
8. Rau xanh
Để trẻ có thể hấp thu tốt các chất béo và tinh bột trong các loại thức ăn khác, cha mẹ không thể quên bổ sung rau xanh cho cơ thể bé.Trong rau xanh có chứa nhiều chất xơ, các vitamin và khoáng chất cần thiết giúp cải thiện hệ tiêu hoá, tăng khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
Một số loại rau giúp trẻ tăng cân như cải bó xôi, cải bina, bông cải xanh…
9. Chuối
Trong chuối có nhiều Kali, chất xơ, Magiê và Vitamin B6 giúp quá trình tiêu hóa của trẻ nhỏ dễ dàng hơn. Ăn chuối cũng cung cấp năng lượng dồi dào giúp trẻ đủ sức khoẻ để tham gia vào các hoạt động hàng ngày.
10. Quả bơ
Bơ chứa chất béo đơn và đa không bão hòa, đặc biệt là axit oleic. Những loại chất béo này có vai trò quan trọng trong việc hấp thu các vitamin trong thức ăn, hỗ trợ sự phát triển của não và hệ thần kinh, và giúp cơ thể tích lũy năng lượng.
Quả bơ chứa nhiều vitamin và khoáng chất như vitamin C, vitamin E, kali, magie và folate. Các dưỡng chất này hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường sức khỏe tim mạch và giúp phát triển xương chắc khỏe cho trẻ.
Bơ cũng cung cấp Lutein, Beta-carotene và Axit béo omega-3 giúp trẻ thông minh, cao lớn, khoẻ mạnh hơn.
11. Sữa chua
Sữa chua là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời cung cấp những dưỡng chất cần thiết cho quá tình tăng cân của trẻ. Trong sữa chua có chứa một lượng Probiotics tuyệt vời giúp cải thiện hệ tiêu hoá và hấp thu tốt hơn. Ngoài ra trong sữa chua cũng chứa nhiều protein, canxi, vitamin D cần thiết cho quá trình phát triển xương, răng, cơ và cung cấp năng lượng cần thiết cho trẻ hoạt động.
12. Các loại đậu
Loại đậu này rất giàu chất dinh dưỡng giúp trẻ tăng cân lành mạnh như:
– Đậu nành: Đậu nành hoặc đậu phụ có chứa các loại protein chất lượng cao, chất xơ, vitamin và khoáng chất. Đậu nành cũng cung cấp một lượng lớn calo, tốt cho việc tăng cân.
– Đậu hà lan: Đậu hà lan có hàm lượng dinh dưỡng cao, chủ yếu là protein, chất xơ, kali, magiê và folate. Chúng không chỉ giúp trẻ tăng cân mà còn trở nên thông minh hơn.
– Đậu xanh: Đậu xanh là nguồn giàu protein, vitamin A, C và kali. Đậu xanh có thể giúp tăng cân và cung cấp năng lượng cho trẻ.
– Đậu đỏ: Đậu đỏ chứa nhiều protein, chất xơ, kali, sắt và folate. Chúng có thể giúp trẻ tăng cân và hỗ trợ sự phát triển toàn diện.
– Đậu phộng: Đậu phộng là một loại đậu giàu chất béo lành mạnh và protein. Chúng có thể cung cấp năng lượng dồi dào cho trẻ.
– Đậu bắp: Đậu bắp chứa nhiều protein, chất xơ và khoáng chất như kali, magie và sắt. Chúng hỗ trợ cân nặng và sự phát triển của trẻ.
– Đậu lăng: Đậu lăng cung cấp nhiều calo, protein và chất xơ. Chúng là một thực phẩm tốt cho trẻ tăng cân.
Cha mẹ có thể sử dụng các loại đậu này để chế biến thành nhiều món ăn ngon miệng và hấp dẫn cho trẻ. Đảm bảo kết hợp các loại đậu với các nguồn thực phẩm khác như thịt, cá, rau củ và các loại ngũ cốc để đảm bảo trẻ nhận được đủ dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển và tăng cân một cách toàn diện. Muốn biết lượng ăn của trẻ như thế nào là đủ, cha mẹ có thể tham khảo tháp dinh dưỡng toàn diện cho trẻ dưới 6 tuổi theo khuyến nghị của Viện dinh dưỡng Quốc gia.
Đọc thêm: Mẹo giúp trẻ tăng cân hiệu quả